ΕΘΙΜΑ κ΄ ΠΑΡΑΔΟΣΕΙΣ

Έθιμα

ΛΕΣΒΟΣ- ΚΕΣΚΕΤ

Κάθε χρόνο στις 8 Νοεμβρίου είναι η γιορτή των Ταξιαρχών. Από την παραμονή οι πιστοί πηγαίνουν με τα πόδια στον Άγιο για να προσκυνήσουν . Ανήμερα το πρωί μετά την λειτουργία το ευλογημένο κεσκέτ. Είναι μοσχάρι με κριθαράκι που έχει βράσει σε καζάνι όλο το βράδυ. Όλοι οι προσκυνητές τρώνε από αυτό για να πάρουν την ευλογία του Ταξιάρχη. Όλος ο κόσμος παρακολουθεί με ευλάβεια και συγκίνηση αυτή τη διαδικασία, γιατί το ζώο συμβολίζει  τη θυσία του Αγίου και τη δύναμη της πίστης του . Το απόγευμα , νωρίς τελειώνει το πανηγύρι και όλοι γυρίζουν στα σπίτια τους ευχαριστημένοι για την ευλογία που έχουν πάρει.

ΓΙΩΡΓΟΣ

ΚΕΦΑΛΟΝΙΑ - ΜΠΟΥΡΜΠΟΥΡΕΛΙΑ

Στην Κεφαλονιά υπάρχει  ένα έθιμο που λέγεται Μπουρμπουρέλια.

Στις 21 Νοεμβρίου στη γιορτή της Παναγιάς της «Μισοσπορίτισσας» κάθε σπίτι ρέπει να φτιάξει ένα πιάτο με μπουρμπουρέλια. Τα μπουρμπουρέλια είναι ένα μείγμα δημητριακών και οσπρίων  όπως στάρι , καλαμπόκι, φακές, φασόλια, ρεβίθια.

Για τους γεωργούς είναι πολύ σημαντική αυτή η μέρα γιατί τότε εμφανίζονται οι πρώτοι καρποί, σημάδια για τη σοδειά και έτσι οι αγρότες εκφράζουν την ευγνωμοσύνη τους ελπίζοντας ότι θα έχουν καλή σοδειά. Αφού φάνε τα Μπουρμπουρέλια λένε: «Μισό-φαγα, μισό-σπειρα, μισο ‘χω να περάσω»

Οι ρίζες του εθίμου αυτού είναι αρχαιοελληνικές, όταν οι αγρότες προσέφεραν στη θεά Δήμητρα καρπούς για να έχουν καλή σοδειά.

ΒΑΣΙΛΙΚΗ

ΗΠΕΙΡΟΣ

Στην Ήπειρο υπάρχει ένα έθιμο παράξενο αλλά και επικίνδυνο. Είναι βασισμένο σε μια παλιά παράδοση που λέει πως όταν γεννήθηκε ο Χριστός πήγαν βοσκοί να προσκυνήσουν και επειδή ήταν νύχτα πήρε ο καθένας από ένα κλαδί στο χέρι και του έβαλε φωτιά, έτσι γέμισε το βουνά από χαρούμενες φωνές, φωτιές , τριξίματα και κρότους. Στην Άρτα όποιος πάει στους γειτόνους για να ευχηθεί τα χρόνια πολλά κρατάει στα χέρια του ένα κλαρί, πουρνάρι ή ξύλο αναμένο που τρίζει και έτσι γεμίζουν οι δρόμοι του χωριού με φωτιές και κρότους

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΟΡΦ.

ΒΑΣΙΛΟΠΙΤΑ

Ένα από τα έθιμα που τηρούμε κάθε χρόνο στο σπίτι μας είναι το κόψιμο της βασιλόπιτας. Το έθιμο αυτό προβλέπει το φτιάξιμο μιας πίτας π.χ. κέικ και να περιέχει και ένα φλουρί. Όταν το βράδυ της πρωτοχρονιάς κοπεί η βασιλόπιτα σε όποιον πέσει το φλουρί το κρατάει για τύχη

ΜΑΝΩΛΗΣ

ΦΩΤΑ

 Ο εορτασμός των Φώτων είναι τριήμερος και κατά τη διάρκεια πραγματοποιούνται από την εκκλησία διάφορες τελετές που συνδιάζονται με έθιμα του λαού. Το τριήμερο ξεκινά την παραμονή  όπου ψάλλεται η ακολουθία  των «Μεγάλων Ωρών» Οι πιστοί παίρνουν τον αγιασμό και τον πάνε στο σπίτι τους και τα παιδιά λένε τα κάλαντα. Οι ιερείς ευλογούν με την αγιαστούρα τους τα σπίτια και τα μαγαζιά για να φύγουν οι καλικάντζαροι και να γυρίζουν στα έγκατα της γης. Ανήμερα των Θεοφανείων ψάλλεται η ακολουθία των « Μεγάλων ωρών». Οι πιστοί στη συνέχεια κατευθύνονται σε κάποιο λιμάνι, ποτάμι, ή πηγάδι όπου περιστέρια ελευθερώνονται και όπου υπάρχει δυνατότητα πέφτουν βουτηχτάδες για να πιάσουν το σταυρό. Την τελευταία μέρα του τριημέρου η εκκλησία την έχει αφιερώσει στον Ιωάννη το Βαπτιστή όπου ψέλνεται το απολυτίκιο προς τιμή του . Το τριήμερο κλείνει με το βρέξιμο των νιόπαντρων ζευγαριών , οι παριστάμενοι του εύχονται να ζήσουν και να αποκτήσουν παιδιά.

ΣΤΕΦΑΝΟΣ

ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ

 Τα Χριστούγεννα είναι μια οικογενειακή γιορτή με διάφορα έθιμα όπως: Το στόλισμα του χριστουγεννιάτικου Δέντρου ή του καραβιού, το φτιάξιμο κουραμπιέδων και μελομακάρονων , το κόψιμο της βασιλόπιτας, τη ρίψη βεγγαλικών, το παίξιμο χαρτιών, το ποδαρικό στο σπίτι μας από κάποιον που θεωρούμε τυχερό  και το σπάσιμο του ροδιού το βράδυ της πρωτοχρονιάς

ΧΡΙΣΤΙΑΝΝΑ - ΑΓΓΕΛΟΣ ΜΠ.

ΚΥΡΑ ΣΑΡΑΚΟΣΤΗ

Η Κυρά –Σαρακοστή είναι ένα έθιμο που έχει τις ρίζες του στην Αρκαδία. Εκεί λοιπόν οι γιαγιάδες ζωγραφίζουν λίγο πριν από την έναρξη της Σαρακοστής μια γυναίκα που έχει τα βλέφαρα της χαμηλωμένα, το στόμα της κλειστό και τα χέρια της σταυρωμένα. Τα πόδια της είναι εφτά και συμβολίζουν τις εφτά εβδομάδες της Σαρακοστής. Κάθε ένα από τα Σάββατα που  απομένουν μέχρι τη Μεγάλη Εβδομάδα , ένα από τα εγγόνια της, κόβουν διαδοχικά τα πόδια της Κυρά- Σαρακοστής, μέχρι να μείνει ένα πόδι λίγο πριν την Ανάσταση. Τότε η γιαγιά τυλίγειί με το τελευταίο πόδι σε μπαλάκι και το βάζει στο ψωμί της Ανάστασης. Στο Πασχαλινό τραπέζι ο πατέρας κόβει το ψωμί σε φέτες και το μοιράζει στους παρευρισκόμενους. Ο πιο χαρούμενος από όλους είναι εκείνος που θα βρει στη φέτα του το κομμένο ποδαράκι της Κυρά-Σαρακοστής.

ΤΑΣΟΣ

ΚΑΛΑΝΤΑ ΛΑΖΑΡΟΥ

Το Σάββατο πριν από την Μεγαλοεβδομάδα είναι το Σάββατο του Λαζάρου. Τότε τα παιδιά γυρίζουν στις γειτονιές λέγοντας τα κάλαντα του Λαζάρου. Τα παιδιά έχουν μαζί τους ένα καλαθάκι για να μαζεύουν τα αυγά και τα τσουρέκια που τους έδιναν, ένα σταυρό στολισμένο με λουλούδια που είχαν στολίσει την παραμονή και τα χελιδόνια. Τα χελιδόνια ήταν ξύλα καρφωμένα μεταξύ τους σαν τρεις σταυροί και πάνω τους είχαν χαρτιά. Όσο τα κουνάς πάνω κάτω τόσο πιο πολύ μοιάζουν με χελιδόνια που πετούν.

ΜΑΡΙΑΝΝΑ

ΚΑΛΑΝΤΑ ΛΑΖΑΡΟΥ

ΜΕΓΑΛΗ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ

Συνήθως τα γλέντια τα έχουμε συνηθίσει με ανθρώπους ζωντανούς, με χορούς , φαγοπότια και πολλή μουσική. Στο Ηράκλειο της Κρήτης την Μεγάλη Παρασκευή ξεκινάνε τις προετοιμασίες για να δειπνήσουν την Δευτέρα του Πάσχα, με τα αγαπημένα τους πρόσωπα που έχουν ….φύγει από τη ζωή !!! Την Δευτέρα του Πάσχα με φαί και κρασί ενώ έχει προηγηθεί καθαρισμός και καλλωπισμός του χώρου, συγγενείς και φίλοι των αποβιωσάντων , πηγαίνουνε στο κοιμητήριο της περιοχής και γευματίζουν με παραδοσιακά γλυκά και φαγητό, ανταλλάσσοντας ευχές. Με αυτό τον τρόπο λένε οι συγγενείς τιμούν τη μνήμη τους, τους μακαρίζουνε και κυρίως διαδίδουν το αναστάσιμο μήνυμα των ημερών.

ΑΝΝΑ- ΕΙΡΗΝΗ

ΤΑ ΚΟΚΚΙΝΑ ΑΥΓΑ

Τα κόκκινα αυγά είναι ένα έθιμο που τηρούμε πιστά στην Ελλάδα. Κάθε Πάσχα την Μεγάλη Πέμπτη οι νοικοκυρές βράζουν αυγά, παίρνουν κόκκινη μπογιά και τα βάφουν . Η κόκκινη μπογιά συμβολίζει το αίμα του Χριστού. Την Μεγάλη Κυριακή του Πάσχα όπου γίνεται τραπέζωμα εις μνήμη της Ανάστασης του Χριστού, τα βαμμένα αυγά τσουγκρίζονται με συγγενείς και φίλους και γνωστούς.

ΔΩΡΟΘΕΑ- ΕΛΕΝΗ

ΠΑΣΧΑΛΙΝΑ ΑΥΓΑ

ΚΟΚΚΙΝΑ ΑΥΓΑ

Τα κόκκινα αυγά συμβολίζουν το αίμα του Ιησού Χριστού, όταν οι στρατιώτες τον τρύπησαν πάνω στο σταυρό. Σύμφωνα με τον Κοραή τα κόκκινα αυγά συμβολίζουν  το αίμα με το οποίο οι Ιουδαίοι έβαψαν τις πόρτες των σπιτιών τους για να γλιτώσουν από την οργή του θεού προς του ειδωλολάτρες.

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Ζ.

ΜΠΟΤΙΔΕΣ

Ένα ξεχωριστό έθιμο , είναι το έθιμο των Μπότιδων, που γίνεται το Μεγάλο Σάββατο το πρωί στην Κέρκυρα. Οι κάτοικοι στολίζουν τα μπαλκόνια τους με κόκκινο πανί, γιατί το κόκκινο συμβολίζει το χρώμα της Κέρκυρας. Με τη σήμα της πρώτης Ανάστασης στις 12 το μεσημέρι οι κάτοικοι πετούν τεράστια κανάτια γεμάτα με νερό – τους μπότιδες- από τα μπαλκόνια τους. Οι μπότιδες  είναι τα πήλινα κανάτια με στενό στόμιο και δυο χερούλια για τη μεταφορά τους.

ΑΓΓΕΛΟΣ Κ.

ΡΙΨΗ ΚΑΝΑΤΙΩΝ - ΜΠΟΤΙΔΕΣ

ΤΟ ΚΑΨΙΜΟ  ΤΟΥ ΙΟΥΔΑ

Στην παραλία Αυλίδος στην Χαλκίδα πριν την Ανάσταση αναβιώνουν ένα έθιμο του καψίματος του Ιούδα. Δηλαδή μαζεύουν  τα παιδιά ξύλα στο προαύλιο της εκκλησίας και την ώρα που ο παπάς  λέει το «Χριστός Ανέστη» βάζουν φωτιά και καίνε το ομοίωμα του Ιούδα , που στην ουσία είναι ένα σκιάχτρο με κουστούμι. Αρχίζουν τα πυροτεχνήματα, ενώ η καμπάνα της εκκλησίας χτυπάει χαρμόσυνα. Είναι μια εμπειρία μοναδική για όποιον τη ζήσει.

ΤΟ ΚΑΨΙΜΟ ΤΟΥ ΙΟΥΔΑ

ΦΩΤΗΣ

ΤΟ ΣΟΥΒΛΙΣΜΑ ΤΟΥ ΑΡΝΙΟΥ

Το Πάσχα ανήμερα σε πολλά μέρη συνηθίζεται το ψήσιμο του αρνιού στη σούβλα. Το έθιμο αυτό έχει μεγάλη σημασία γιατί οι οικογένειες μαζεύονται και διασκεδάζουν μαζί και μάλιστα τρώγοντας ένα ιδιαίτερα νόστιμο φαγητό.

ΒΑΣΙΛΗΣ Π.

ΠΑΣΧΑ ΣΤΗ ΓΕΡΜΑΝΙΑ

Στη Γερμανία το Πάσχα γίνονται κάποια έθιμα , ένα από αυτά είναι το έθιμο του Der Osterhase – Πασχαλινός Λαγός. Σύμφωνα με αυτό ο Πασχαλινός λαγός ξημερώματα Κυριακής του Πάσχα κρύβει αυγά μέσα στα σπίτια. Τα κρύβει σε σημεία που δεν μπορεί να πάει ο νους των παιδιών. Μόλις ξυπνήσουν τα παιδιά αρχίζουν να ψάχνουν τα αυγά. Ψάχνουν με μεγάλη αγωνία, έτσι το σπίτι αναστατώνεται, οι ντουλάπες αδειάζουν και τα συρτάρια ανοίγουν όλα. Περνούν πολύ ωραία, γιατί στο τέλος γελούν και πειράζονται μεταξύ τους.

Πολλές φορές  το ίδιο έθιμο γίνεται και στις γειτονιές. Οπότε ο Πασχαλινός λαγός έχει λίγο περισσότερη δουλειά αφού πρέπει να κρύψει περισσότερα αυγά. Σε αυτή την περίπτωση η διασκέδαση είναι μεγαλύτερη αφού είναι περισσότερα τα παιδιά.

ΜΑΡΙΝΑ

ΠΙΡΠΙΡΟΥΝΑ

Η Πιρπιρούνα είναι ένα έθιμο της Ηπείρου το οποίο λέγεται ότι είναι Διονυσιακό. Διαδραματίζεται τους μήνες Μάιο – Ιούνιο αλλά ειδικά όταν υπάρχει ξηρασία.

Τότε  για το έθιμο παίρνουν μια κοπέλα ορφανή από πατέρα και την ντύνουν με φύλλα από πλατύφυλλα φυτά (παρπαντίλες) με τέτοιο τρόπο ώστε να φαίνονται μόνο τα μάτια της και απράλληλα να μη βρέχεται. Μετά η κοπέλα πηγαίνει στα σπίτιθα του χωριού όπου της πετάγαν νερό και τις έδιναν τρόφιμα και ευχές για βροχή. Όταν οι γυναίκες έντυναν την κοπέλα τραγουδούσαν το τραγούδι της Πιρπιρούνας.

Πιρπιρούνα περπατούσε

Το θεό παρακαλούσε

Κύριε βρέξε μια δροσούλα

Για τα στάρια- τα κριθάρια

Για τις όμορφες τις βρύσες

Τι είναι εκείνο που ‘ρχεται

Σύννεφο με τη βροχή

Μπάρες- μπάρες το νερό

Λίμνες – λίμνες το κρασί

ΜΑΡΙΑΝΝΑ

ΠΙΡΠΙΡΟΥΝΑ

ΠΗΔΗΜΑ ΦΩΤΙΩΝ

Ένα έθιμο που συνηθίζεται σε διάφορα μέρη της Ελλάδας είναι το άναμμα και το πήδημα της φωτιάς. Στις 21 Ιουνίου οι άνθρωποι ανάβουν φωτιές σε σταυροδρόμια και καίνε τα στεφάνια που είχαν φτιάξει την Πρωτομαγιά και μετά πηδάνε πάνω από τη φωτιά τρεις φορές για να έχουν καλή τύχη

ΑΓΓΕΛΟΣ ΜΑΡ.

ΠΉΔΗΜΑ ΦΩΤΙΩΝ

ΑΛΒΑΝΙΚΟ ΕΘΙΜΟ

Την ημέρα πριν από την Καθαρά Δευτέρα ανάβουν φωτιές σε όλα τα χωριά. Όποιο χωριό κάνει τον μεγαλύτερο καπνό, νικά . Εκείνο θα έχει και τη καλύτερη τύχη

ΑΜΑΡΙΛΝΤΟ

ΑΝΑΣΤΕΝΑΡΙΑ

Κάθε χρόνο στο Λαγκαδά Θεσσαλονίκης, στην Αγία Ελένη , στην Κερκίνη Σερρών, στη Μελίκη Ημαθίας και στη Μαυρολεύκη Δράμας , προς τιμή των Αγίων Κωντσντίνου και Ελένης γίνονται τα Αναστενάρια. Με το έθιμο αυτό οι συμμετέχοντες επικαλούνται την βοήθεια των Αγίων για να έχουν πλούσια γεωργική και κτηνοτροφική παραγωγή, καθώς και καλή υγεία. Οι Αναστενάρηδες ή Αναστενάρια, όπως ονομάζονται οι πρωταγωνιστές του εθίμου πυροβατούν με γυμνά πόδια χωρίς να καίγονται. Είναι η πίστη προς τους Αγίους που τους δίνει δύναμη και θέληση για να κάνουν αυτή τη δοκιμασία.

ΒΑΣΙΛΗΣ ΓΚ.

ΑΝΑΣΤΕΝΑΡΗΔΕΣ